Pasivasyon Ürünleri

Pasivasyon ürünleri, demir fosfat ve çinko fosfat banyoları sonrasında sudan gelen iyonların temizlenmesi için kullanılır. Sprey veya daldırma olarak kullanılabilir. İşletmenin tercihine göre kromlu ve kromsuz olarak kullanılabilir.

Demir fosfat ve çinko fosfatlama banyolarında kaplanan parçaların üzerindeki fosfat kristalleri tam anlamıyla homojen bir yapıda değildir. Pasivasyon bu fosfat kristallerini homojen bir yapıya sokarak boya tutuculuğunu arttırır. Fosfat banyolarında sudan gelen Mg ve Ca gibi iyonlar fosfat kristalleri ile birlikte metalin üzerinde bulunur. Pasivasyon ürünleri bu iyonları temizleyerek sonradan boya altında çıkabilecek problemleri ortadan kaldırır. Eğer temizlenmez ise havadan gelen oksijen ile Mg veya Ca birleşerek tuz oluşturur. Oluşan bu tuz da boya altında yırtılmalara neden olur. Ayrıca pasivasyon fosfat tabakası altına yerleşerek bir film tabaka oluşturur ve ekstra bir korozyon direnci sağlar.

Pasivasyon kazanlarının asidik olması nedeni ile paslanmaz olması gerekir. pH 4-6 arasındadır. pH 6 nın üzerine çıkarsa yeniden kurulması ekleme yapılmasından daha ekonomik olur. Çünkü pasivasyon banyosunun kuruluş konsantrasyonu %0,1 – 0,3 gibi çok düşüktür. Fosfatla kaplı metal parçaların banyoda kalma süresi 45 sn ile 60 sn arasındadır. Fazla kalması fosfat kaplamanın sökülmesine neden olur.

Pasivasyon işlemi sanıldığının aksine pas korumak amaçlı yapılmaz. Boya öncesinde kullanıldığında boya tutuculuğunu ve boyanın korozyon direncini arttırır. Ortam sıcaklığında ve %0,2-0,3 gibi düşük konsantrasyonlarda kullanılmaktadır. Kromlu pasivasyon Krom+6 içerdiği için arıtma yapılarak Krom+3’e dönüştürülerek atılmalıdır. Pasivasyon demir fosfat ve çinko fosfatlama banyoları sonrasında kaplama üzerinde oluşan ve sudan gelen iyonları temizleyerek boyaya hazır hale getirir. Suya sertlik veren bu iyonlar fosfat tabakasının üzerinde tuz oluşumuna neden olur. Oluşan bu tuzda daha sonra boyanın yırtılmasına ve kalkmasına neden olur. Bu nedenle boya öncesi pasivasyon kullanılması boya tutuculuğunu ve korozyon direncini ciddi şekilde arttıracaktır.

PHORYL PAS 15

Çinko fosfat ve demir fosfatlama banyoları sonrası hem daldırma hem de sprey banyolarda kullanılabilen bir kimyasaldır. İşlem süresi 45 sn ile 60 saniye arasındadır. Ortam sıcaklığında ve %0,3 gibi düşük konsantrasyonda çalışabilir. Krom+6 ihtiva ettiği için arıtma yapılarak atılması gerekir.

PHORYL PAS 17

Demir fosfat ve çinko fosfatlama banyoları sonrası hem daldırma hem de sprey banyolarda kullanılabilen bir kimyasaldır. İşlem süresi 45 sn ile 60 saniye arasındadır. Ortam sıcaklığında 4-6 pH aralığında çalışabilir. Kullanım konsantrasyonu %0,3 gibi düşük seviyededir. Zirkonyum bazlı olduğu için ağır metaller içermez.

PHORYL PAS 18 (Nötralizasyon)

Özellikle tel çekme ve boru çekme sektörlerinde çinko fosfat banyolarından sonra daldırma olarak kullanılan bir kimyasaldır. Çinko fosfat ile kaplanan tel veya boru daha sonrasında reaktif sabuna girer. Nötralizasyon çinko fosfatlama sonrası tele hem koruyuculuk sağlar hem de metalin üzerinde bir tuz tabakası oluşturarak sabunun daha iyi tutunmasını sağlar. Phoryl Pas 18, 60-70 °C sıcaklıkta, %0,4-1,5 konsantrasyonda çalışan orta alkali bir kimyasaldır. 1-2 dakikalık bir süre işlemin tamamlanması için yeterlidir. Nötralizasyon banyosuna giren tel reaktif sabun banyosuna girmese bile uzun süre pas yapmayacak ve hadde içindeki kuru sabundan rahatlıkla geçecektir.

Pasivasyon İle İlgili Örnek Sorular ve Cevaplar

Pasivasyon sıcak kullanılır mı? İşlem banyosunu ısıtırsam kimyasal olarak bozulma olur mu?

– Demir fosfat veya çinko fosfat sonrası kullanılan pasivasyon sıcak olarak uygulanabilir. Kimyasal açıdan bir bozulma olmaz. Parçaların kurutma kazanına sıcak girmesini sağladığı için kurutma süreniz azalmış olur. Kurutmada harcadığınız enerji de azalmış olur. Banyo sıcaklığı 50-60 Cº’ye kadar ısıtılmaktadır.

İşlem sonrası durulama kullanmam gerekir mi?

Üretmiş olduğumuz boruları toz boya ile boyuyoruz. Öncesinde fırça ile silme demir fosfat kullanıyoruz. Yeterli derecede temizlik yapamadığımız için daldırma olarak demir fosfat hattı kurmaya karar verdik. Yağ alma, demir fosfat ve ardından kromlu pasivasyon kurmayı düşünüyoruz. Birkaç kişiyle görüştüm işlem sonrası durulama yapmamı önerdiler. İşlem sonrası durulama kullanmam gerekir mi?

– Pasivasyon, demir fosfat veya çinko fosfat sonrası sudan gelen iyonların temizlenmesi için kullanılmaktadır. Suya sertlik veren Ca ve Mg gibi iyonlar fosfat tabakası ile birlikte yüzeye yapışır. Boya aşamasına kadar geçen zaman içerisinde havanın oksijeni ile birleşen bu iyonlar metal yüzeyinde tuz tabakası oluşturur. (CaO ve MgO vb.) Oluşan bu tuz elektrostatik boya altında kalırsa daha sonra boyanın yırtılmasına ve kalkmasına neden olur. Fosfat tabakası üzerine gelen iyonlar zaten sudan gelmektedir. İşlem sonrası tekrar durulama yapmanın bir anlamı olmaz. Ayrıca işlem, çinko fosfat ve demir fosfat kristallerin homojen bir yapıya sokar. Yüzeye boya yapışması üst seviyeye çıkar.

Kromlu pasivasyon mu, kromsuz pasivasyon mu daha iyidir?

– Çevre açısından kromsuz pasivasyon en uygun yöntem. Kromsuz pasivasyonlar genelde zirkonyum içerikli olur. Çevre açısından problemli malzemeler değildir. Kromlu pasivasyonlar ise Cr+6 içeriklidir. Cr+6 ağır metal olduğu için çevre ve insan sağlığı açısından sorunludur. Ama korozyon testlerinde çıkan sonuçlar kromlu pasivasyonların daha etkili olduğunu göstermektedir.

Demir fosfat sonrası pasivasyon korozyon direncini ne kadar etkiler?

İstanbul’da pano üreten bir firmayız. Püskürtme sistemle panoların temizliğini yapıp ardından toz boy aile boyuyoruz. İlk iki banyomuz demir fosfat ve ardından iki durulama kazanımız var. Son banyomuz paslanmaz ve kurulduğunda pasivasyon amaçlı düşünülmüş. Gerek olmadığını düşünerek son banyoyu durulama olarak kullanıyorum. Parçaları epoksi polyester boya ile boyuyoruz. İşlem banyosu kursam tuz testi süresi artar mı? Demir fosfat sonrası işlem korozyon direncini ne kadar etkiler?

– Pasivasyon kullanırsanız tuz testi saatleriniz %30-40 arasında artar. İşlem sudan gelen iyonları temizleyerek metal yüzeyinde tuz oluşumunu engelleyecektir. Bu durumda hem boya yapışmasını hem de korozyon direncini arttırır. Arıtmanız var ise kromlu pasivasyon kullanabilirsiniz. Kromsuz pasivasyonda sonuçlar biraz daha kötü çıksa bile çevre açısından kullanmanızı öneririm.